ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİSİ VE DİYABET DERNEĞİ

Büyüme Hormonunun Reçetesiz Kullanımı

Büyüme hormonu, tedavi amaçlı üretilmiş bir  proteindir. Biyolojik ürünler olarak tanımlanan bu ilaç grubu, canlı hücreler tarafından sentez edilir. Yüksek titizlik ile saflaştırılması, etkililik ve güvenilirliğini klinik çalışmalar ile göstermesi halinde hastalar tarafından kullanılır. Büyüme hormonu eksikliği, Turner Sendromu, Prader-Willi sendromu, Kronik böbrek yetmezliği,  ve gestasyonel yaşa göre (SGA) küçük doğmuş  çocuklarda büyüme geriliğinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda çocukluk çağından erişkinliğe geçişte ve yeni tanı almış erişkin hastalarda da uygun endikasyon ile kullanılmaktadır. Hem hastalığın tanısını koymak için hem de hastaya tedaviye başlamadan önce yapılması gereken bir takım testler mevcuttur. Hekim kontrolü olmaksızın başlanılan tedavinin öngörülemeyen sonuçları olabilir.

Büyüme hormonu tedavisinin metabolizma üzerindeki fizyolojik etkileri nedeniyle, sağlıklı kişiler tarafından çeşitli amaçlarla kullanılmak istenmektedir. Dünya genelinde büyüme hormonu, vücut geliştirme başta olmak üzere bir çok spor dalında uygunsuz kullanılmaktadır1–3. Büyüme hormonunun sporcularda uygun olmayan kullanımı, Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA)  ve Uluslarası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından yasaklanmıştır4.

Bir çok sporcunun, tedavi edici dozun çok daha üzerinde büyüme hormonu kullanımı nedeniyle, aşağıda açıklanan birtakım  yan etkilere maruz kalma riski artmaktadır.  

Böbrekler üzerine etki ederek sodyum ve sıvı birikmesine neden olur. Bu baş ağrısı, eklem şişliği ve  hipertansiyon hastalığına neden olur. Büyüme hormonu etki mekanizması gereği kan şekeri düzeylerinde insulin ile zıt etki oluşturur. Sonuç olarak bu kişilerde diyabet gelişebilir5–7.

Büyüme hormonunun yüksek düzeylerde olması, kalp kaslarının yapı, fonsiyonunda bozulmaya neden olur. Erken dönemde kalp kasılması ve kalp hızında artışa neden olurken, ilerleyen dönemde hem kasılma hem de gevşemesinde bozukluklara neden olarak “Kalp Yetmezliği” ile sonuçlanır. Eş zamanlı olarak hipertansiyonun varlığında, kalp yetmezliği daha da alevlenecektir3,6.

Uzun süreli ve yüksek dozlarda büyüme hormonu kullanımında ise Akromegali gelişbilir. Akromegali hastalığı olan bireylerde kanser ve kardiyovasküler hastalıkların görülme riskinin arttığı göz önüne alınırsa; uzun süre ve yüksek doz kullanımının risklerinin daha fazla olması beklenmektedir5,6.

Soğuk zincir koşullarında saklanması önerilen bu ürünlerin uygun olmayan depolanması, nakliyesi ya da uygulanması, ilacın yan etkileri dışında öngörülmeyen sonuçlara neden olabilir. Sağlık otoritelerinin uygun görmediği, hastalar tarafından kullanılmaya onay verilmeyen ürünlerin, ehil olmayan öneriler ile kullanılması ve denetlenmeyen hizmet sağlayıcılar tarafından temin edilmesi geri dönüşsüz sonuçlar doğurabilir.

 Hekim tedavisi dışında önerilen, internet üzerinden ve reçetesiz alınması, kötüye kullanım için önünde bir engel olmaması dikkat çekmektedir. İnsan vücudunda var olan bir tümör varlığında, büyüme hormon tedavisi, tümörün kontrolsüzce çoğalmasına ve hastalığın ilerlemesine neden olacaktır. Bu kadar ciddi tehlike arz eden bir ürünün, ücret mukabilinde herhangi bir hekim onayı istenmeden, reçetesiz ve bedeli mukabili alınmasının önüne geçilmesi gereklidir.

Ayrıca kolay erişilebilir olması, kötüye kullanan ve/veya kullanımını teşvik eden uyaranların varlığı nedeniyle büyüme hormonu tedavisi ile birlikte, endokrin sisteme etki edecek diğer ilaçların alınması, yan etkilerin beklenenden daha fazla görülmesine de olanak sağlayacaktır.

Kaynakça:

1.        Stow MR, Wojek N, Marshall J. The UK Sport perspective on detecting growth hormone abuse. Growth Horm IGF Res. 2009;19(4):375-377. doi:10.1016/j.ghir.2009.04.014

2.        Manuscript A. Human Growth Hormone Abuse in Male Weighlifters. Am J Addict. 2012;20(1):9-13. doi:10.1111/j.1521-0391.2010.00093.x.Human

3.        Sheet F. Growth Hormone: Use Abuse &.

4.        Barroso O, Schamasch P, Rabin O. Detection of GH abuse in sport: Past, present and future. Growth Horm IGF Res. 2009;19(4):369-374. doi:10.1016/j.ghir.2009.04.021

5.        Colao A. The GH-IGF-I axis and the cardiovascular system: Clinical implications. Clin Endocrinol (Oxf). 2008;69(3):347-358. doi:10.1111/j.1365-2265.2008.03292.x

6.        Holt RIG, Sönksen PH. Growth hormone, IGF-I and insulin and their abuse in sport. Br J Pharmacol. 2008;154(3):542-556. doi:10.1038/bjp.2008.99

7.        Olshansky SJ, Perls TT. of Growth Hormone for “ Anti-Aging .” 2008;299(23):2792-2794.



** Web sitemizde yer alan yazılar bilgilendirme amaçlı olup; hekim tavsiyesi olarak algılanmamalıdır.