İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hülya Günöz, çocukta ergenlik döneminde görülen gelişimi ve büyüme hormonunun eksikliği halinde yapılması gerekenleri anlattı.
Çocuğun ergenlik başlagıcındaki boyu, erişkin boyunun en belirleyici özelliğidir. Bunun için ergenliğe girdiği boyun kısa olması şansızlıktır, kısa boylu kalması açısından risk faktörüdür. Daha fazla uzama şansı kalmayabilir
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Büyüme Gelişme ve Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hülya Günöz, çocukta ergenlik döneminde görülen gelişimi ve büyüme hormonunun eksikliği halinde yapılması gerekenleri anlattı.
* Büyüme hormonu eksikliği neden olabilir?
Büyüme hormonu, doğumun başlangıcıyla birlikte önem taşıyan bir hormondur. Doğumda, bebeğin makattan gelişle doğurtulmaya çalışılması ve iri bebeğin normal yolla zorla doğurtulmaya çalışılması, bu arada kafatasının zarar görmesi, yani 'hipofiz bezinin zarar görmesi' anlamına gelir. Buna bağlı büyüme hormonu eksiklikleri ortaya çıkar. Bu önemli problem, ilk dört ayda farkedilmeyebilir. 4.5 ve 6'ncı aylar içinde çocuğun gelişiminde duraklama görülür. Bu da bize erken tanı için; çocuğun aylık izlenmesinin ne kadar önemli olduğunu ve ancak bu şekilde yakalanabileceğini gösteriyor. Türkiye'de büyüme hormonu eksikliği tanısı konmuş hastaların yaş ortalaması; 9 yaş civarıdır. Yani, tanının çok gecikilerek konulduğunu görüyoruz.
* Büyüme için ergenlik dönemi beklenmeli mi?
Çocuklar, ergenlik dönemine girince tekrar hızlı büyümeye başlıyorlar. Kızlarda 10- 11, erkeklerde ise 13-14 yaş ergenlikte büyümenin en hızlı dönemdir. Kız çocuklarının büyümedeki hızlanması; meme gelişmesinin başladığı ve yavaş yavaş geliştiği erken döneme rastlıyor. Erkek çocuklarda ise büyümedeki hızlanma, ergenliğin ilerleyen dönemlerinde oluyor. Erkek çocuklar, cinsel organlarda kıllanma tamamlanmış, yüzde de sakal ve bıyık gibi kıllanma başlama aşamasında iken en hızlı büyümelerini yaşıyorlar. Ergenlik dönemi, büyüme için yolun sonudur aslında! Çocuk gelişimi için önemli bir dönemdir, ama ergenlik dönemi başladığı zaman büyüme de tamamlanmış olacaktır. Bir çocuk, kısa boylu olarak ergenliğe girerse, örneğin bir kız çocuğu 125 cm. ile ergenliğe girdi; 20 cm uzarsa 145 cm.'de kalır. Daha fazla uzama şansı da artık kalmamıştır. Şu nokta çok önemlidir: 'Çocuğun ergenlik başladığındaki boyu, erişkin boyunun en belirleyici özelliğidir. Bunun için ergenliğe girdiği boyun kısa olması şansızlıktır, kısa boylu kalması açısından risk faktörüdür.'
* Büyüme hormonu eksikliği tedavisinin başarı oranı nedir?
Zamanında teşhis edildiğinde çok başarılı sonuçlar alınabiliyor. Kesinlikle tedavisi mümkün olan bir problem bu. Büyüme hormonu tedavisinin çok düzenli yapılması gerekir.
16-02-2015
